Pomocnik językowy – czasy teraźniejsze
JĘZYK ANGIELSKI
Jak się porozumieć przy pomocy czasów teraźniejszych
W języku angielskim wyróżniamy dwa podstawowe czasy teraźniejsze: czas Present Continuous (teraźniejszy trwający) i czas Present Simple (teraźniejszy prosty). Mimo, że obydwa potrzebne są nam do mówienia o teraźniejszości, mają zupełnie inne zastosowanie.
I. Czas Present Continuous (prezynt kyntinjues)
Czasu Present Continuous używamy, gdy mówimy o czynnościach, które dzieją się w chwili, kiedy o nich mówimy. To znaczy, kiedy coś dzieje się TERAZ. Zwróćmy uwagę na nazwę – „teraźniejszy trwający”. Czyli coś dzieje się TERAZ i TRWA.
Na przykład:
Ona teraz rozmawia po angielsku.
She is speaking English now. (szi iz spi:kiη iηglisz nał)
Teraz spójrzmy jak powyższe zdanie zostało zbudowane.
1. OSOBA – czyli ktoś, kto wykonuje czynność. W to miejsce w zdaniu wstawiamy imię lub zaimek.
Zaimki osobowe:
I (aj) – ja
You (ju:) – ty
He (hi:) – on
She (szi:) – ona
It (yt) – ono
We (łi:) – my
You (ju:) – wy
They (ðej) – oni, one
2. CZASOWNIK „BYĆ” ODMIENIONY DO OSOBY – czyli nasze polskie: ja jestem, ty jesteś, on jest ..itd.
I am (aj em) – ja jestem
You are (ju: a:) – ty jesteś
He is (hi: iz) – on jest
She is (szi: iz) – ona jest
It is (yt iz) – ono jest
We are (łi: a:) – my jesteśmy
You are (ju: a:) – wy jesteście
They are (ðej a:) – oni są, one są
3. CZASOWNIK Z KOŃCÓWKĄ „-ING” – jeśli mówimy o czymś, co trwa teraz to zawsze do podstawowej formy czasownika (czyli takiej, jaką znaleźć możemy w słowniku) dodajemy końcówkę „-ing”.
Podsumowując:
- Czasu Present Continuous używamy, gdy mówimy o tym, co trwa teraz.
- Jeśli mówimy o tym, co trwa teraz musimy zawsze pamiętać o odmienionej formie czasownika „być” i czasowniku z końcówką „-ing”. Te dwie formy występują razem. Jeśli zapomnimy o jednej z nich nasze zdanie będzie z dużym błędem, albo zupełnie straci sens.
PYTANIA
Aby utworzyć pytanie w czasie Present Continuous przestawiamy kolejność słów w zdaniu, tzn. na początku stawiamy czasownik „być” w odpowiedniej formie.
W takim razie pytanie:
„Czy ona mówi teraz po angielsku?” będzie brzmiało:
Is she speaking English? (iz szi: spi:kiη iηglisz?)
PRZECZENIA
Aby zaprzeczyć w czasie Present Continuous stawiamy not (not) po czasowniku „być”.
She is not speaking English now. – Ona nie mówi teraz po angielsku.
We are not speaking English. – My teraz nie mówimy po angielsku.
Jednakże, żeby trochę utrudnić życie obcokrajowcom :), Anglicy w mowie używają dużo skrótów, na przykład z czasownikiem „not”.
is not = isn’t (yznt) He isnt speaking English.
are not = aren’t (a:nt) You arent speaking English.
Skoro jesteśmy przy formach skróconych, to warto jeszcze wspomnieć o skrótach w odmianie czasownika „to be” (tu bi:) – „być”. Najlepiej będzie od razu się ich nauczyć i nimi posługiwać , ponieważ są naprawdę bardzo często używane w języku mówionym.
I am = I’m (ajm)
You are = You’re (jo: / jur)
He is = He’s (hi:z)
She is = She’s (szi:z)
It is = It’s (yts)
We are = We’re (łie)
You are = You’re (jo: / jur)
They are = They’re (ðea/ ðer)
II. Czas Present Simple (prezynt 'sympl)
Czasu Present Simple używamy, gdy mówimy o czynnościach powtarzających się, tzn. takich, które wykonujemy z pewną częstotliwością (zawsze, czasami, zazwyczaj, od poniedziałku do piątku, w soboty, itp…). Czas ten służy do mówienia o naszych nawykach, obowiązkach i po prostu codziennej rutynie. Używamy go również do mówienia o uczuciach (kocham, lubię, nienawidzę), oraz o stwierdzeniach, które są stałe, niezmienne (np. Ziemia kręci się wokół Słońca, woda gotuje się w 100°C…).
Na przykład:
Chodzę do pracy.
I go to work. (aj geu tu łe:k)
Lubię słodycze.
I like sweets. (aj lajk słi:ts)
Budowa powyższych zdań jest prosta. Jest OSOBA następnie CZASOWNIK BEZ ŻADNEJ KOŃCÓWKI (czyli taka forma, jaką możemy znaleźć w słowniku) i RESZTA ZDANIA.
Przy posługiwaniu się czasem Present Simple, przydatne będą następujące określenia czasu:
always (olłejs) – zawsze
sometimes (samtaimz) – czasami
usually (ju:żuli) – zazwyczaj
from Monday to Friday (from mandej tu frajdej) – od poniedziałku do piątku
at weekends (æt łi:k’end) – w weekendy
Wszystko wygląda prosto, więc gdzie tu jest haczyk? Otóż jest, oczywiście. W czasie Present Simple musimy zawsze pamiętać, aby do czasownika w 3. osobie liczby pojedynczej dodać końcówkę „-s” lub „-es”. Dlaczego? Nie wiadomo. Tak jest i należy o tym zawsze pamiętać używając tego czasu.
She goes to school. (szi: geuz tu: sku:l)
Ona chodzi do szkoły.
He likes spring. (hi: lajks spryη)
On lubi wiosnę.
She works a lot. (szi: łe:ks æ lot)
On dużo pracuje.
PYTANIA
Przy tworzeniu pytań, na początku stawiamy czasownik „do” (du:) lub „does” (daz) w 3. osobie liczby pojedynczej (końcówka „-s” w trzeciej osobie musi być). Czasownik „do” lub „does” jest nazywany czasownikiem pomocniczym – sam z siebie nie znaczy nic w pytaniu, ale pomaga je tworzyć. Ewentualnie możemy go tłumaczyć jako nasze polskie „czy” w pytaniach.
Do you speak English? (du: ju: spi:k iηglisz?)
Czy ty mówisz po angielsku? (w ogóle, nie w tym momencie)
Do you work? (du: ju: łe:k?)
Czy ty pracujesz?
Does he like spring? (daz hi: lajk spryη?)
Czy on lubi wiosnę?
WAŻNE!
Zwróćmy uwagę na pytanie w 3. osobie liczby pojedynczej: Does he like spring? Czasownik „does” posiada już końcówkę „-es”, dlatego nie dodajemy jej do następnego czasownika. Anglicy nie lubią się powtarzać 🙂
PRZECZENIA
Aby zaprzeczyć w czasie Present Simple znów użyjemy czasownika pomocniczego „do” lub „does” oraz przeczenia „not”.
I do not speak English.
Nie mówię po angielsku.
You do not like sweets.
Nie lubisz słodyczy.
She does not work.
Ona nie pracuje.
WAŻNE!
W przeczeniach w 3. osobie liczby pojedynczej mamy taką samą sytuację, jak w pytaniach: końcówka „-es” jest przy „does”, więc nie stawiamy jej przy czasowniku.
Jeszcze tylko kilka słów na temat skrótów stosowanych w języku mówionym:
do not = don’t (deunt) I don’t speak English.
does not = doesn’t (dazynt) She doesn’t go to school.